Monday 3 July 2017

TRVM | PR | Election Model Code of Conduct | 11.10.2016

MODEL CODE OF CONDUCT FOR THE GUIDANCE OF POLITICAL PARTIES AND CANDIDATES
~ Issued by Election Commission of India (Rendered into Paite)

🔹 I. General Conduct (Paidan Tangpi)
1) Political Party hiam Candidate in nam/zaat leh saptuam tuamtuate kal a buaina/ kitheihsiamlouhna behlap ding hiam, piangsak thei ding activity neihlouh ding.
2) Political Party hiam Candidate soisel/demna bawl ahih chiang in policy, program, hun paisa a record leh nna septe ah ahi lel dia, huaipeel a mimal hinkhua; public toh kisaikhakna omloute ah Candidate leh worker-te mawk demlouh ding ahi. Chetna omlou thu peuh zang a mi mawk demlouh ding, ngohna leng bawl mawklouh ding ahi.
3) Nam/ zaat pansan a kizol louh ding. Huaimah vote muhna dia zatlouh ding ahi. Biakna munte vote zonna leh propaganda khahkhiat na dia zatlouh ding ahi.
4) Political Party hiam Candidate in Election toh kisai a zuih dia thukhun omte hoihtak a azuih ding. A diklou, “Corrupt practices” apan kikep siangthou ding ahi. Vote muhna dia sum kitah, kivaulau, midang min a vote khiat, Polling Station kiim 100 metre huamsung a campaign, Vote khiatna toh kisai a (48hrs) sung a public meeting neih banah, Vote khethei Polling Booth a nawnkawi leh vialpuak louh ding.
5) Michih zalen leh lungmuangtak a a-om theih chiatna ding in na deih hon deihpihlou kuamah sukbuai louh ding, bang zahta in na deih uh kituakkei mahleh. Mi inn kiang/bulchin a ngaihdan kibatlouh ziak a hel a, nuamlou sakthei ding thawm nei a va gamlum hetlouh ding ahi.
6) Phalna bei a mi gam, building leh Fencing/baang a banner, flag, slogan, lehkha, etc. va taak/koih louh ding.
7) Political Party hiam Candidate in a supporter-te midang’ meeting leh procession va subuai/ buaisak dia gamtat saklouh ding. Nang hon gumtute’n Party dang hiam Candidate dangte’ Meeting leh procession va subuai thei ding in thu a va dot mawk louh ding ua; lehkha peuh a va hawm mawk ding uh hilou hi. Party/ Candidate dang in meeting/ procession a neihna mun uah adang in va neih khumlouh ding ahi. Poster leh lehkha kuahiam in a taak Party dangte’n ava laakkhiat saklouh ding uh ahi.
🔹 II. Meetings
1) Police in Traffic buaisak ahih louhna dingleh kuapeuh lungmuang a buai hetlou a a-om theihna ding un a poimoh bangbang kisakkholhna a neih theihna ding un Political Party hiam Candidate in meeting a sawm chiang in a mun leh hun ding Local Police thuneitute kiang a ahilhlawk ding ahi.
2) Political Party hiam Candidate in meeting a sawmna mun ah khaamna om hiam chih a etvel masak ding ahi. Huchia khaamna omsa a omleh a ahi bangbang a hoihtak a azuih ding uh ahi. Exemption a poimoh leh phalna a laak masak zel ding ahi.
3) Paungaihna zatna dia phalna poimoh hun in ngetna a piak malawk ua, phalna a laak ngeingei ding ahi.
4) Meeting va subuai hiam buaina va bawl sawm om thei ahihman in Meeting saitute’n Police kiang a panpihna a nget malawk ding ahi. Meeting organizer-te’n tuabangte tung ah khut ana khak mawk ding uh hilou hi.


🔹 III. Procession (Lamzuihna)

1) Political Party hiam Candidate in lamzuihna a sai ding chiang in ahun leh mun ding bikhiahsa a neih ding ahi. Koi a kipan a, koimun teng tawn a, koi a tawp ding chihte kichiantak a neih ding ahi. Program kigeelsa a zuih sawm ding ahi.
2) Police in a poimoh bang arrangement a bawl theihna ding in Lamzuihna bawl dingte’n a kisaipih Police thuneite kiang a program ahilh lawk ding uh ahi.
3) Amun toh kisai in khaamna omsa om hiam chih et a, huchibang a omleh pilvangtak a azuih ding uh ahi, exemption a om keileh. Traffice ngeina buaisak lou dia a sai ding uh ahi.
4) Traffice leh mipi nautang heisuk-heitouh buaisak lou dia kisakkhawl ngeingei ding ahi. Huchia Lamzuihna a sawtluat dingleh a vangkim a bong bang zahzah hiam a tansak a, pai theihna ding a bawlzel ding ahi, a diak in lamka-bomte ah. Khawlsak khak a omte paina ding a vangkim a honzel ding, Traffic nawngkai saklouh ding ahi.
5) Taklam nawl neh a, lampi zuih ding ahi. Duty a om Police-te hon kawkmuhte man a hoihtak a zuih ding ahi.
6) Political party/ Candidate khat sang a tamzaw in ahun leh lampi kibang ah lamzuih a sawmleh buaina piang saklou dingleh mipi-nautang paina nawngkai khalou dia pan a laak theihna ding ua a kihoukhawm masak ding uh ahi. Huai ding in a kisaipih Police-te a thuzak ding a, poimoh bangbamg panpihna a laak ding uh ahi.
7) Political party/Candidate-te’n lamzuihna a neih chiang un lamzuitute’n, adiak in mipi sousan hun khong in, a zatkhelh khak ding uh venna in van tawitheih dingte hoihtak a ageel masak ding uh ahi.
8) A langlam Political party/ Candidate hiam a member-te uh batpih a bawl lim leh huaidan a matbelh theih thil (effigies) mipi mai a haal chiinlouh ding ahi.
🔹 IV. Polling Day (Vote Khiatni)
Political Parties leh Candidate teng in -
1) Mipite sukbuai hiam nawngkai sak a om hetlou a, mi malmalte’n amau deihtelna bangbang siangthou leh thovengtak a Vote hoihtak a akhiat theihna ding un Election duty officer-te kithuahpihna hoihtak a piak ding uh ahi.

2) Theihpihna hoihtak a piak a’ worker-te uh Badge hiam identity Card hoihtak a piak ding uh.
3) Voter-te kiang a Identity Slip a hawmte uah bangmah kigelhlou ahih ding, symbol, Candidate hiam party min a tuanlouh ding chih a pom ding uh.
4) Vote khiatni leh ama dakkal 48 sung a zu hawm chiin louh ding.
5) A worker-te uleh gumtute kaal a kitheihsiam louhna a piankhak ding venna in Polling Booth kimnai a Camp a bawlna uah a poimoh loupi a mipi a kaihkhop louh ding uh ahi.
6) Candidate-te’ Camp thupi lua a bawl louh ding. Poster, flag, symbel leh propaganda tuamtuam taak louh ding ahi. Huai Camp sung leh kiim ah nek theih hawmlouh a, koih-le koihlouh ding ahi.
7) Vote khiat ni a thuneihna tawite’n Gari zat ding toh kisai a khaamna a bawl a zuih ding uh ahi. A poimoh bang phalna a ngen ding ua, phalna a muh bangbang uh taangpi muhtheih dia a taakkhiat ding uh ahi.
🔹 V. Polling Booth (Vote Khiatna Mun)
Voter-te chihlouh Election Commission apan Valid Pass tawilou peuhmah Polling Booth luut khaam bikbek ahi.
🔹 VI. Observers (Enkaitu)
Election Commission in Observers ding mi sehsek uhi. Candidate leh a Agent-te un Election toh kisai a complaint hiam buaina a neih uleh Observer kiang a atut ding uh ahi.
🔹 VII. Party in Power (Vaihawmna lenlel Party)
Central hiam State a thuneihna tawi lellel Political party in Election Campaign na a a-thuneihna zangkhial ahi chi-a heekna a muhlouhna ding ua a pilvan mahmah ding uh ahi. Huai toh kiton in –
(i) (a) Minister in official visit a neihpen election toh a meetmat hetlouh ding ahi. Official a piak a om Gari leh mite Election na adia a zat louh ding ahi.
(b) Government in Official a apiak lenna, gari, vanzat leh mite a Party phattuamna ding zawng a azatlouh ding ahi.
(ii) Public mun, maidan, ground, etc. Election meeting na a azatte uleh lenna phual election toh kisai a azatte kitanbawl a, a-utt mawklouh ding ahi. Huchibang munte a Party un a zat bangbang Party/ Candidate dangte’n le a ziak kibang a azat theih ding uh ahi.
(iii) Rest House, Bungalows leh Government mun-le-mual banah innte a Party leh Candidate un a zat bang ua Party dang leh Candidate dangte le a zatsak ding uh ahi. Huchibang munte Election toh kisai a koi pawl mah inle Propaganda khahkhiatna dia Campaign office hiam public meeting na mun dia a zatlouh ding uh ahi.
(iv) Election hunkuan a party suklaar na ding leh hatsakna ding a asepsuahte uh taklatna dia Government sum leh vante banah Newspaper leh Media tuamtuamte a zatlouh ding ahi.
(v) Election Commission in Election neih hun ding a puankhiat apan Minister leh thunei tuamtuamte’n Solkar neih-le-lamte: grant, fund, payment, etc. sanction a bawl louh ding ahi.
(vi) Election Commission in Election neih hun ding a puankhiat apan Minister leh thunei tuamtuamte hiaite hih theilou dia gaak ahi –
(a) Financial Grant chi tuamtuam hiam thuchiam himhimte.
(b) Govt. nasemtu (Politician chihlouh) in Project, Scheme leh huchidante khempeuh hiam Foundation stone honkhiat chihte.
(c) Lampi bawl ding, dawn ding tuisiang pe ding, etc. chihdan thuchiamte.
(d) Vote muh theihna ding hiam kizolna dia Government leh Public undertakings, etc. a Ad-hoc appointment bawl chihte.
Chiamteh ding: Election Commission in ama kalthum tan in Election neih ding thu a puangkhe ding hi.

(vii) Central/State a Minister kuamah Polling Station hiam Vote simna mun ah Candidate, Voter leh Agent ahih ziak ahihkei ngalleh a luut louh bikbek ding ahi.
Issued in Public Interest
TRVM|COFRELA|78|PR-16

(Posted in Facebook on October 12, 2016)

No comments:

Post a Comment