Thursday 26 May 2022

KITHUAHPIHNA TANTE ZIAK A KIPAHNA

 Kipahna leh thanopna liantak ka nei hi. A ziak maw...

 

Hun bangtanhiam paita apan awlmohhuai mahmah ka sak - eimah pau leh lai suklar diing chih ahi. Ahi a, deihthusam apan atak gam a tangtunsak kichi baihlam lua a na hikei hi. Huchi'n kisuuktak a pang in mi' lupnung a tut keukaulai chih bang, mehlim, puan hoih, etnop leh thil dangdang kidaam in duhteng bang banlei mailou in tup tangtunsak sawm in khaloh apan khol theih dandan in, tamkeileh leng, a om thei bangbang kholtou in tu in Pathian' vualzawlna lawm-le-vualte' tungtawn bang a ka tante ziak in pheen theih, sim theih a hong suakta hi.

 

Ka pauzat zang namte' aa diing in khovak ah luikhiak a hita a, lungkimhuai ka sa mahmah hi. Kei' laigelhsiam ziak hilou in i lai-le-pau itna, ngaihnatna leh a khan diing deihna in ka khutsuak na hon ngaihnatsak ua, hun sawtlou sung in a tamzaw hon leisak in na hon saansak ua; ka thaseen thawnlou ding bang in a kilang a, ka lung a kim mahmah hi.

 

Laigelh kichi i ut nakleh a gelhgelh theihna a, mi' adia simtaak leh a luandan lungluthuaitak a gelh kichi bel a baihlam kei hial hi. A lei diing mu zoulou a kitung meuhmouh thei mahmah zaw hive'n! Himahleh, laibu n'on leisak, simsak leh deihthohsak ziak un tu in khatkhat in a tamzaw khot khit ahih nung in, a tawmzaw ka kiang ah a om lel hi. Tua omlai teng leng niteng a kiam zel in, a tawm hiaihiai a; laisim i lunglutna un tha hon guan mahmah hi.

 

Ka gintak kheel in laibu hichi zah a ngaina nam i hi uh maw chi in lam-etna thak a hon guan hi. Tua ka kiang a omlai laibute leng kiam zellai ding chihte ka ngaihtuahlai in hon deihsaktu, ka chipih-sapihte tung ah a tawngdeeng lungdamna hon neisak hi. KA KIPAK LUA.

 

Pathian in hihtheihna hon piak bangbang a hoihtheipen suah a, thuhoih-lahoih kigelhte a simtute' aa diing in thumanpha hong hi semsemlaileh chih deihhuai ka sa mahmah hi. Tua ka kiang a laibu omlaite'n tukha beima a hon nutsiatsan in, deihsaktute' aa suak pah ding hilai chih ka ngaihtuah chiang in vuina diing ka neikei hi. Neilou taktak ka hi. Lungkimna leh kipahna na hon got ua, na hon neihsakte uh manpha hina maizen e!

 

Sumthanlian Suantak | January 19 2019

HUAI NAWN IN, TAIMANGSATE

Khristmas diing a hong nai nawnta a, ka lungsim un a hon ngai mahmah. Toupa, ka gam uh hon peelke'n aw. Na itna leh zahngaihna in hon nuse mahmah ke'n aw!

 

Na min ka na lou ua, himahleh Na pomtaak ding in ka khosa kei uh. Ngaihdamna ka hon ngen ua, lah ka thuum khit ma un ngei in ka ngei zel thou uhi!

 

Lungtang khauhte hihnem theipa Na hi chih ka neuchik uapan ka na za ua, gin leng gingta ka bang uhi. Ahi a, koute Na hon neemsak dia khosa lou zel kei ve ua maw!

 

Nang a om khagah Laisiangthou in hon hilhte ka thei ua, himahleh gahkhe ding in ka paaksak mankei ua, khelhna ah ka na bual man zel uh, Toupa!

 

Thuneihna leh lalna ka delh ua, ka khahkhe ngamkei uhi. Tua bang thupina ka delhte un ka dinmun uh a kipsak tuankei a, lauhna leh bit kisaklouhna ka aat zel mai uhi. Huchi'n leng ka panglai guigui tel uh!

 

Lemna zong ka kichi ua, kituahna zong ka kichi uh. Himahleh lemna zong hidan in mi'n a hon koih thei tuankei uh. Ka khut-le-khete uh buan khin hiam? Lemna tanchin tunte hindan a hinglou ka hizaw ua hiam?

 

Tutung Khrismas a hong naai a, hawm kisakna in ka lungsim uh a luah a; lah taaina diingdang ka nei hetkei uh, Nang' kiang loungal, Toupa!

 

Huai nawn in, taimangsate, Toupa…

 

Sumthanlian Suantak | December 1, 2018

DEIHTELNA BAWL NGAIKEI MAILEH AW!

Naupang' kiang ah dotna, "Kua na beelzo dia? Na nu mo? Na pa? khatzo samsam na teel ngai!" chih dotna naupang' aa diing in teel ut-huai hetlou dotna ahi. Himahleh nu-le-pa kituak theilou a kikhente' ta, naupang' kiang a dotna a hi sek. Poi mahmah!

 

Naupang in a hihkhelh ziak a dotna tuak a hikei. A utzawng dotna leng a hikeilai! Himahleh a nu hiam, a pa hiam, ahih keileh a nu-le-pate'n; a nihnih ua a hihkhelh-omkhelh ziak ua naupang in dotna a tuah ahi tangpi. Tel lawmlawm! Dotna mulkimhuai!!

 

Gam-le-nam itna ziak a career dangteng zuamvek a gam' adia a kipiakkhiak nung un om hit-hiat le ule a tawlna diing khop uh mu sam diing uh zaw hi a... I salphate bangziak a a poimoh loupi deihtelsak teltei a om ahi ua? PPPPPPPPP mo? VVVVVVVVVVVVV? Koi pen aa na teelzawk? Kintak in gen o! hitep!! Salphate' aa di'n kah ngoihngoih a ut-huaichi ka sa. ZZZZ a om den diing mo? Ahih keileh na nam' heutute sapna dawng a kikzo ding? Nak buaihuaichi lua!

 

PPPPPPPPP a hoih ka chikei, VVVVVVVVVVVVV leng sia ka chi tuankei. A nihnih un a hoih uh leng ka chikeilai. A se tuaktuak uh leng chi saamloulai. Ahi a, salphate'n gam-le-nam a teelzawk nung ua bangziak a deihtelna dang bawl ngai dinmun a omsaklai ahi ua? Hon hilh diing leng a om tuansi keilai!

 

Tua bang in ZZZ mo, YYY? Teel o! Dual membership om theihlouh eikhah! Chih bang. Denchiang in ZZZZ mo, PPPPP... khatzo samsam na teel ngai! i kichih uh a ngailai diam?

 

Inde mi mo, Khristian? Teel o, kin deuh in! Lamka mi mo? Manipur mi? chihte dotna hi ngeilou dia i koih himahleh dotna khauhtak hong hithei diing a bang maimahta!

 

A tung a naupang k'on gen masak pen ngaihtuah thak lechin... a nu hiam, a pa hiam, a ngaih tuaktuak, a muan tuaktuak hinapi khat zawkzawk a teelkeileh a hinkhua aa di'n lauhthawnghuai zen diing hial bangmah a omkei.

 

I nam sepaihte, atangpithu gen in hehpihhuai uh ka sa mahmah. PPPPPPPPP a zuih uleh VVVVVVVVVVVVV zui theilou uh hi phot. Tua bang mah in VVVVVVVVVVVVV a zuih uleh PPPPPPPPP zui theilou hi phot. Teel diing pen theilou in maimong leh chimoh tampi om diing uh hiveh aw. Hehpihhuai mahmah uh.

 

Eh! PPPPPPPPP omlai mo? (VVVVVVVVVVVVV and party in a terminate sa hi-a!) VVVVVVVVVVVVV beek omlai moleh? (PPPPPPPPP and party in a terminate sa hi zel!). Buaihuai thou e.

 

Atal leh atal kisi a hi phot ua, tua bang kal ah i lou a haichite totsiat, chilsiat leh palgawp a om diing chihna zaw eive maw!!!

Aw teel ngai ngeilou deihtelna akaan-avaal a na teel uh ngai tel hia maw! I gam mangsia daibang thengta mahmahleh aw. Khristmas hun diing natan kilawpna om zoulou ei maimah ve aw. E'n kua siang beel diing i mah ua? Lungdonhuaithei e aw.

 

Sumthanlian Suantak | November 28, 2018

EI' ZIAK A LEITUNG HAMSIAT A OMLAI TEL DIING HIAM?

Den in innlamte toh ka kihoulaitak un pataudak a ging geih a, ka tanu lau in a kap hi.

 

Ka tanu' kahging ka za a, himahleh agal a om ka hihman in hih theih ka neikei a, "Bawi, kapke'n, lauhhuai lou ahi, Pathian in hon veeng ahi," chi in ka hehnem hi.

 

A hitak in zaw ka lungsim a hon khoih mahmah. Ka tanu innocent mahmah in 'peaceful childhood memories' nei a spiritual, mental leh emotional health toh a hong nungakkhiakkal ahi ka ngak.

 

"Pa, ka lau..!" chi in mangbang deuh in a kap a, 'PA' himahle'ng ka tanu adia hihsak theih ka nei hetkei.

 

Ka tanu tanchin ahi na a, naupang dang bangzah lungmuang lou in i koih ua, i gamtatna ziak un?? Ei' ziak a leitung hamsiat a omlai tel diing hiam?

 

Sumthanlian Suantak | November 17, 2018

LAMKA A GANTA KIKHOIH TUNGTANG

Lamka khosung leh khopel ah a ziak diktak theihchet louh ganta leh mihing tung a a kizom ziahziah a niteng a thiltung Phalkha (October) 27 apan ahi a, tu in kaal nih vaalta hi.

 

Thiltung 24 valta mahleh gamtangtu matkhiak in a om naikei. I panlakna uh solkar leh khotang ah hitaleh huntawk lou hiam, i tangpandan diklou a hithei. Tu tantan a sunkhua-zankhua a duty a tangpangte lohching naikei mahle uh a kalsuanna uleh kipiakna uh thupi lua.

 

Tulai khovel a suikhiak zohlouh a hiai tan i thuak un kivelna diing om ahihdan langsak mahmah. Kuapeuh aa diing in zahlak-huaipi a suak hi. Setan nasepna ahihleh saptuam' adia maizumhuai ahi a, mihing' gamtatna ahihleh Daan leh thupiak enkaite' aa diing in mohpuak zohlouhna ahi. Gamsa leh ganhing' gamtatna nung ahihleh forest-te' aa diing in etna diing a om chikei a bang.

 

Saptuam ka chih ah kei leng ka telkha. Solkar ka chih ah democracy gam a teeng ka hihman in kei leng solkar bawltu a pang ka hihman in ka telkha veve.

 

Kingaihtuah taktak ni. Tulai thiltungte ah...

 

Saptuam in i hih theih teng hihta i hi uhiam? Hichi bang hun ah Laisiangthou apan dawnna mu diing omlou i hi uhiam? Pathian' tenna mi, Joseph bang a mang hilhchet theihna neitu omlou i hiam? I khatan bang kha hiam?

 

Solkar a vaihawmtu dia dinmun nei i hihleh i bial mipite' adia hih theih neilou mah i hiam? Gamsung a mipite' lak ah bit kisaklouhna a om hun a i hih theih hiai teng mah hiam? A huaisezaw hong tun ngak i hiam? A huaisezaw aa di'n kisakkholhna diing panlakna i nei hiam?

 

Saptuam in i gam aa diing, i huangvulh-gantate' aa diing leh i neih-le-lamte' aa diing in i hih diing a kilawm i hih diing omlai maithei hi.

 

Solkar in November 5 ni a a thusuahna uah gamtangtu 'animal' ahi a mi nautangte lauthawng lou a om diing chi in 'APPEAL NOT TO PANIC' leh 'MYSTERY IS SOLVED ONCE AND FOR ALL' chi khin uh ahihleh tuni tan a bangziak a hiai thiltung omlai hiam? A thuakkhatu inkuante a compensate diing uh hilou hiam?

November 12, 2018

PU PHAMTA MUANA NGAIHTE SUUNNAKAWM IN DEIH ANGLAI VOLUME-3 LATE

1. Gam Vangla ~ Muana Ngaihte

Gam vangla a om ka ngaihnou aw. Heina mun-mual kidang zongleh nang' a ka hi lailung muang in chia anglai na pom ka ngilh theilou.
Kei hon ngailou na hi hiam aw? Singdang' ang ah na zaal mai!!..


2. Vangngaih ~ Muana Ngaihte
Na vaang k'on ngaihna baangzou kei veng e. Vondeih ka tawizong nang kiang hong leenglai ing. Senchil vangngaih nang n'ong sial ngei hiam? Nunnuam lenlai ni ke'n ngilh theikei veng.
Vangngaih, vangngaih chi'n k'on sam..


3. Liamsa Nunlui ~ Muana Ngaihte
Lenmual dawn ah solkhapi hong tan chiang selung phawng e ngaih aw nunlui. Zankho sawt in zalna laikhun tung ah na vang ngai luankhi nuul ve'ng..

Liamsa nunlui kholhkhawmna. Sunchin lungzuan sialkhawmna. Khuamual ah tulsing zong poulai. Zanchiang sambang i zaalna mun lunggel mitkha in ka mu, ngaih aw i nunlui...


4. Hon Ngaidam In ~ Muana Ngaihte
Lungtup lungdeih Lia ka vangngaih senlai simthu ngilhta ni e. Khuamual suahlou dia tong na chiam theibang huutdi'n pamlua sa'ng e

Vang mubang hon ngai ing. Lelliang heh hong nem in. Aw.... hon ngaidam in. Aw.... hon ngaidam in. Vangsel Lianu' vaang hi e. Vangsel Lianu' vaang hi e...


5. Deih Anglai Ah ~ Muana Ngaihte
Deih Anglai ah zaal zoulou hi ni'ng. Lailung dam in gibang kikhen ni.

Ngaih aw, na heina munpeuh ah liamsa nunluite na gel in. Ke'n zong ka heina munpeuh ah liamsa nunluite ka gelchia'n naubang kahlai baang theikei ve'ng. Lailung zuan nemding lah omlou...


6. Tulai Sihal ~ Muana Ngaihte
Tulai sihal haam na zaak chiang in ah lamdang sakei in dougal hong nai hi. Vangkhua gawlbang um. Kigingsa'n om in...

Malai sihal haam akpi lau in liing. Tulai sihal haam laulou. Lamdang sakei in a hong haam nawnchia'n, mankhawng kam lechin na thaang ah awkding...


7. Sialsial Ing E ~ Muana Ngaihte
Lenlai ni meibang theng khattang sawlbang ka heizou diam? Nanglou kei zuan nemzou omlou. Simlei guabang hinna'h...

Sialsial ing e liapal ngaihnou. Sinlai ah haibang hon ngak ing. Na tongdam nem, na duang melhoih sinlai ah ngilhmoh nu aw...


8. Lungdeih No.4 ~ Muana Ngaihte
Lia lungzuang in khattang in selung khuambang ka geel chia'n. Deihthu ka saam teng theibang huut mai diing maw. Nang lah lungdeih No.4 toh gibang khen zoulou a. Bangchi'n mailam hinkhua diing ka geelta diam?

Kimpih guallai ah zehzum sialbang lianlua e kei di'n. Nang lah lungnuam sawlbang hei zatamlai ah. Khuahun kihei ding haibang ngakla'ng e...


9. Hembiak Tongdam ~ Muana Ngaihte
Deih Anglai Vol-3


10. Vaalsam Kei Ni'ng ~ Muana Ngaihte
Vachih in zong saanmun muang e. Sanggah kei zaw belh diing neilou. Sian' siam tangbang ka dam diing a, Paallai khaubang vaal samkei ni'ng..


11. Heisa Bang Paal ~ Muana Ngaihte
Zankhosawt zong maimit si'ngmaw'ng. Nang it vang in zalna laikhuntung ah. Mailam hinkhua diing ka geelchia'n, na sakmin loukha zel ing.

Heisabang paal zatamlai ah nangbang ka it singdang omlou ..


12. Pa Aw Nangzaw~ Muana Ngaihte
Ka zua ngaih lah kulsin tangta. Ka tuun ngaih leh ka tuai teng toh vangsel kisa'ng mi zalai ah tanbang kimding omlou e..


13. Vondeih Tang Toh ~ Muana Ngaihte
Houlungtuak a tuibang gawm in vondeih anglai ah pompan hang a. Phamna'n gibang hon khen mai zaw. Na Thai gahliang kei di'n na lua.....


Note: A la ngaikawm a gelh ahi a, mistakes om zekzekkha maithei.

 Facebook October 19, 2018 

NAUSUKKIAKNA (ABORTION)

Khovel vaak a muhma na-ngawn a; nu' suul a a kisiam chiillai... a dakkal/ni/kaal/kha bangzahna geih a huai egg leh sperm hong kigawm nung a hinna (life) hong suak hiam chih ka theikei.

 

Khovel vaak mu dia a piankhiak ma; nu' suul a omlai a leng tat (movement/kicks) kipanta ahihman in piankhiak a kipan lel a hinna om pan/kipan pan hilou peuhmah chih bel chiang mahmah hi.

 

Huai ahihna ah nu' suul/gilsung a om a, hing hi zenpi a, hinna neilou bang mai a puanse paih a paimang dia, nu hong hi pah ding khenkhat in bangziak a numei diing, pasal diing chih a kitheih mama a mahni sung a nau om pen khuai/that dia thutanna bawl bang ki-om thei a tel hiam?

 

Huai tan hileh phadawmlai. Huai thutanna sem piching taktak dia Evi in theigah a khut mahmah a a kiloh bang geih a huai damdawi bang thilsia a tut diing thei ngoihngoih a i khut mahmah a baan a ne ngamlai i maizen de aw! 'Unborn' i chih 'non-living 'chihna hilou hive'n maw!

 

Huchi'n tuisik a om dildellai leh formless/shapeless hilai, as innocent as innocent could be, pen hehpihna tel hetlou mah a luidung a gu va su chih leng hi hetlou in mahni dangtawng mahmah a gu su a, gu zang hial a mahni gilsung ah hihlum hilhial ngam tel hiam? Mihing bang kihi tel hiam!

 

Huai' misuak nailou a' nau kia leng hi zezen lou in, suul a paitu, a' nu aa dinig a leng lauhthawnhuai ahih nung a leng talek leh huaiham, mahni nopsakna ding keleu ngaihtuah, angsungthei leh gamsa bang mai a ngongtat leh uingol gamtat in a sung a om pen mahni sa-utna kihihpichin nung a nungak deihthohhuaitak in a thuak diing haksatnate thei gegu napi bangziak a khual beeklou tel hiam??

 

Huchi'n 'kikhelta eive,' chih ahih nung natan a leng huhamtak a taiteh, sakolbakteh, scissors, forceps zang a haichitang i tuh hong gahkhe pah diing kipahpih sangsik a botkek a, balnen a, atzan a, tum tampi suah nung a a themthem a lakkhiak dia khophawk hetlou a nu' suul a lungmuangtak a a omlai a khuutlum ngam tel i hi diing ua?

 

Eimah, pichin tan hinna hawisak a om a, nau kisiam theihna dia poimoh pichin tan Pathian' hehpihna ziak keleu a i muh nung a 'huai' nau pen khovak leng musak lou tel i hiam? I ki-awidan mai maw!....

 

Pian a a hong pian nakleh Pathian in leng khotuah sam ahi chih phawk in hinna nei i nau hong hi diing 'chance' pe ni uh maw, ka tuailaipihte.

 

'Let's refrain from abortion. Live and let live. Give life a chance'

 

Facebook October 5, 2018

VANGAM A PAILOUH DIING ZAW..

Vangam neitu Pathian' kiang a pailou diing hi maizen le zaw i paina diing a huphulhhuai dingdan na ngaihtuah zel sam hia?

 

Paimang pah a, hong kiknawn lou diing hi ing a... Huai gammial leh lungzinna mun, mialna, liimliap leh buaina gam, a vaak na-ngawn mial ahihnalam zuan a pai diing ka hi! ~ Job 10:21 & 22

 

Hiai thu a' gen ma Job bung 9 leh 10 i sim suksukleh Job in Pathian' tung a a lungkimlouhdan genkhe ziahziah hi.

 

Job' hinkhua a haksatlaitak a na om sam mahleh huai' ma in Pathian' vualzawlna ziak in a na lohching mahmah hi. Ahi a, haksatna a hon tuakkha a, tua bang a thuak nilouh nung in a tawplam ah Pathian ah kimuhna thak a nei a, a hinkho tawpnalam thupi in en-huai mahmah hi.

 

Job in haksatna tawpkhawk thuak in kilang mahleh huchi denlou hial hi. Job bangbang a i hinkhua adia a mialpen hun zang lellel i omkha thei uhi. Bangzahta in haksatna tawpkhawk tuak mah lehang mahni kikhutdot a kikhuai (suicide) tup a neihlouh himhim diing ahi.

 

'The darkest hour is not going to last for those who don't give up.'

 

Facebook October 5, 2018

PATHIAN IN PILNA IN A BAWL

Pathian in A pilna in 'universe and beyond' A bawl a, a sung a teeng eite leng a hon kem in A hon khotuah hi. I hindan dia hoihpen A thu mah a kingak ahi.

 

Mihingte A thu kia a kinga ding in A hon deihlai in nekzonna leh siamna sangzaw delh diing, semgim diing leh kisin a pil deuhdeuh diing A hon deih hi in leng ka gingta hi.

 

Huchi'n nekzonna lah hi, mihingte kikep leh ki-etkolna diing in professional line tuamtuam kong a hong kihong a (A hon gelsak leng a hi diing, zomah in). Tua professional line a siamna-zilna neite zang in a hoih theipen hon deihsak hi. (Toupa Jesu in leng damloute'n daktor a kiphamoh chih a na gen hi.)

 

Inn i lam diingleh architect kipoimoh, khalam hotdamna i zonleh Pathian' kha a dim mi kipoimoh, taksa damlouhna i tuah chiang in siamna leh zilna nei daktorte kipoimoh, lungsimlam damlouhna ah Psychiatrist, counsellors kipoimoh, gaal i tuahleh trained soldiers kipoimoh. (Abraham in chiilsiamsa mi 300 val nei). Huchi dan zel in i gari a siatleh Mechanic-te kiang a kipai.

 

Pathian in A thupina kilatna ding in tangtak a hong kigolh a i thumnate' tungtawn a A hihdam/hotkhiak om tham hi. Huchihlai mah in siamna/zilna tungtuan neite tungtawn a kikep, kipi leh kimakaih khovel paidan dia hon gelsak hita in ka koih. A thu a kingak ding a hih det lailai in.

 

Pathian' poimohna leh thuumna, Laisiangthou sim chihte A' tate'n i hih diing uh ahi. Huailai mah a mipil-misiam A hon piakte leng i naih diing mah uh Pathian hon deihdan hi'n ka gingta hi.

 
Facebook October 5, 2018

MIDANGTE’ ADIA VUALZAWLNA

Genesis 37:10-11 ah hichi’n kigelh hi: Hiai mang, a pa leh a sanggamte kiang a a genlai in a pa’n a taai a, a kiang ah, “Hiai na mang bangchi mang ahia? Kei leh na nu leh na sangamte na kiang a hong in, salam ka hong pe hial diing ua hia?” a chi hi. A sanggamte’n huphulhna in a nei ua, a pa’n bel hiai thu a lungsim ah a vom gige hi.

 

Joseph piandan in zinawn’ ta ahi a, zi masa’ tate toh kituahlouhna om thei gige mah leng ahi. Unau sawm-le-nih lak a nautumzom ahih zawkmah toh a naupanglam ahi a, simmoh leh bawlgentheih in omkha thei mah hi. Joseph in a ute’ omdante thudiktak im sese lou in ahi bangbang in a’ pa kiang ah gen zel hi. Joseph in chiamtehtham mang lamdangtak leng nei sek hi. A mang in a unaute toh lou ah buhphal a gaklom ua, a ute’ buhphalte’n ama’ buhphal mai ah kuun in salam buuk uhi. A mang dangkhat ah ni, kha leh aksi 11-te’n salam a na buuk uhi. Hiai a ni, kha leh aksi 11-te ahihleh a nu-le-pa leh sanggamte genna ahi. Hiai, a mangte ziak in a unaute a lungkim hetkei ua, Joseph a mudah ua; leng a huphulhlai uhi. A pa, Jakob natan in lamdang sa in Joseph a taai hilhial hi!

 

Khatvei a pa’ sawlna mang in a unaute’ ganchinna mun ah a damna uhiam chih thei nuam in a va hoh hi. Shekem ah a’ unaute a na omlouhtak un kuhkalsuah in Dothan tanpha a va pailai hi. A ute’ kiang a tun mama in a ute’n a na gaalmuh ua, thah diingdan a na kikumman tazen uhi! A pa’n Joseph a deihsak mahmah ziak in puan ze tuamtuam a gial bang a bawlsak hi. Tuate ziak mah leng ahi, a ute’n Joseph mullit a, hazatna a a dim uh! Huchi’n Kokhuk ah a khia ua, Ismael sumsinmite kiang ah dangka 20 in a zuakmanglai uhi. Tuate teng ah leng Pathian in Joseph a taisan ngeikei a, hunte kivei in Pathian’ vualzawlna ziak liauliau in Aigupta gam ah ukpipa in Joseph a hong pang a, midangte’ adia vualzawlna a hong suak hi.

 

Hiai Joseph’ tangthu apan in sinlai laak diing poimoh pipi om hi. Tuate lak ah thilkhat kia i en diing. Midangte’ adia vualzawlna i hih theihna diing in thutak i genkhiak ngam ngai hi. I khotang leh saptuam sung i etleh lungsim hon kam thei muh diing tampi om hi. Thutak a dingkip, a diklou ngaizam mailou, thil hoihlou puaknat a nei a, awlmohna leh a hoih diing deihna ziak a lungsim a huatna tel hetlou a thudik i theihte tangkoupih leh puanzak ngam poimoh mahmah hi. Thil hoihloute ah i daih dide chiang in ‘accomplice’ kihi thei hi. Kilakna 2:20 ah Toupa Jesu Khrist in Thaiatira khua a saptuam a demna kimu a, huai bel ‘khawksaklouhna’ ahi.

 

Midangte’ adia vualzawlna hih theihna diing in dotna li ngaihtuah ni.

1). Vualzawlna bang hi in i thei a?

2). Eimah in vualzawlna dongloupi in midangte’ aa diing in vualzawlna a hih theih diam?

3). Midangte’ adia vualzawlna hihna diing in bang lampi tot diing a om a?

4). Midangte’ adia vualzawlna hih diing i ngap hia?

 

Hiai dotnate dawn dia poimoh mahmah ngen ahi. Hiaite dawng thei diing in i kiman hia? Laisiangthou a tanchin tampi kigente lak ah Samson in midangte’ adia vualzawlna ahih theihna diing in Philistia-te toh a sihkhawmdan kimu hi. Samson siloupi in midangte aa diing in vualzawlna hithei lou hi. Kipiakkhiak topna, ‘supreme sacrifice’ a poimoh hi. David tanchin i etleh Pathian’ deihdan zui zoulou in a khialkha mun mahmah hi. Ahi a, David chituamna ahihleh khelhna ahihkhak nakleh Pathian apan taimang ngeilou in Pathian’ kiang zuan zozel hi. David in Sam laibu a na gelhte’n i khalam hinkhua naktak in hon vaak hi. Midangte’ adia vualzawlna a hihna diing in David leuleu bel Samson bang a a sih ngai hetlou hi.

 

© Sumthanlian Suantak @03.10.2018

 

Note: Madangir Prayer Cell Fellowship nisim 29th September 2018 zan a sharing ahi. Fellowship a telkha loute sim theih dia gelhkhiak thak ahi.

JOB IN DEPRESSION A NA NEIKHA A HI DIAM?

Job in depression a na neikha namah a, ka ngaihtuahleh maimai lou diing mah ahihdan ka phawk hi. A ziak bel Setan in Job' hinna a laklouh ding chih keleu ahi a, adang tuh a ut dandan a a soisak ding in Pathian in phal hi tel hi! Hiai tan a hihhaksat a a om diing Pathian' phal ahi a, a tawplam ah Pathian' vualzawlna (reward) tampi dong hi.

 

Haksatna i tuahte khawng ei' kisum zohlouhman hilou a, Pathian' phal leh Pathian' thupina dia hong tung ahihdan phawk lehang a uthuai tel! Tua dan a Pathian' deihdan zong theite'n hihhaksat a a om un leng Pathian' lam ngatna in zang zel uhi! Pathian kiang zuanlou a atawp kitunkhate bel leitung hinna kia hilou in a nung in leng hinna lampi apan mangthang kiuhkeuhlai diing leh, haksatna gen zohlouh thuak dia mahni kithutankhum (self convicted) uh hi tel hi!

 

Job lungkhamna ziak a a thuum-le-mauna sawtpi daih, tawp ngeilou chih hi tel hi! (Job 3:24). Depression a neih a a thuakte Job bung thumna ah kigelh hi. Kikhuai (suicide) bang leng a na ut hial hi tel hi! (Job 7:15).

 

Huchi hinapi in lungsim a a ngaihtuah a pichin kei a, hinna tung a thuneitu Pathian a ngak zou hi. Hihhaksatna a tawp mailou in lam-etna a neihlouhlai in leng a 'plug' meek mailou in dohzoutak (patience) in a omlai hi. Bangzahta in 'give up' tawk lehangle mahni' deihtelna a 'plug' meeklouh teitei tup diing ahi. 'Plug' meklou nana na tuh kikhuaikha (suicide) lou hipah ngal hi.

 

Facebook September 25, 2018

KIKHUAI (SUICIDE) THUMAL BULSUTNA

Paite pau in suicide thumal om nailou in ka thei a, 'kikhuai' chih zat hoih ka sa. 'Mahni Kithat' a kichi v'oi, a chi i om maithei. Mahni kithat, mahni hinna kila chihte genchetna (explanation) ahi a, ei' pau a suicide chihna hilou hi. Tua ziak in 'kikhuai' mah dik ka sa hi.

 

Mahni hinna kilaak theih mai hilou in tup bel tupkhak theih hi. Etsakna in tem in i kidawt thei, tui ah i tawmkhe thei, addg. Hilehle i si taktak ding chih a kigen theikei. Tua ziak in failed attempted suicide bang a na om hi. Tem a mahni kidawt ziak a sih teitei, hinna kilaak theih chih guarantee omlou hi.

 

Suicide i chih chiang in English thumal ahi a, hihdan tampi om thei ding hi. Slow suicide a omdia, quick suicide chih leng a om thei. Suicide definition diktak dictionary ah et a ngai diing hi.

 

'Kikhuai theihna chi tuamtuam: inntung apan kitawmkhiak, khauhual sung a luut, tem a kidawt, thau a kikap, tui a tawmlut, gari hattak a taai a baang phut, gu dawn, addg., chi tampi om thei. Hiaite lak ah en vengveng lehang, tui a tawmkhia, inntung apan tawmkhia, gari a baang phu, addg. kha suicide attempt leng hi veklou a, accidental a hihkhak leng om thei hi.

 

Nidang in ka lawmte khat in formalin thawl a a koih a inn ua nasemtute lak a khat in tui sa a a na dawnkha a, si dektak chih leng om ngei hi. Huai pa bang si paisuak hi zenzenleh suicide chi nuam ki-om maithei. Hilehle suicide hilou a, accident ahi. Huchi dan deuh in gari a baang phu, inntung apan kia chihte leng khenkhat attempted suicide ahi dia, khenkhat accident leng a hithei. Case to case in a kibang vek kei diing.

 

Nidang in laisimna diing in khawnvak kipoimoh hi. Sawt deuh lai i sim chiang in meikhu in a chimni vom sek hi. Huai chimni umpawng leh sahbon zang in kihahsiang zel hive'n achang in tupmawng lou in leng kisukhaang/sutamkha sek inchin 'chimni khuai' kisuak zel hi. Huai ziak a 'khuai' i chih tupmawng leng hithei, tupmawng lou a leng khuaikhak theih hon chisak hi.

 

Paite pau ah 'ki' in a gen theih om sese hi. Huai tuh mahni panlakna/kalsuanna genkha hi. Etsakna in kimawl i chih chiang in 'ki' in mahni utna tel ahihdan gen hi. Huai bangmah in 'kisual' i chih chiang in leng mahni utna leh deihtelna telkha hi. 'KHUAI' vuak in tuh mahni utna a genkei a, 'KI' i behlap chiang in mahni' utna, panlakna leh deihtelna a tuunkha hi. Huai ziak in 'KIKHUAI' in mahni' panlakna leh kalsuanna mahmah tel a va kihihsiatna 'khuaina' gen ahihman in suicide Paite pau in 'KIKHUAI' chih dik ka sa hi.

 

Literal tak a i suileh i pau uh adik tawm mahmah maithei hi. Etsakna. 'na-ngong' chih bang a kizang a hive'n, koi mun ahia 'na' chi lehang genchet haksa maithei. I zatleh zat hi maimah. Thumal omloute phuah beh kisam mahmah hi. 'Kikhuai' chih bang pom thei lehang tuh thumal khat neih beh kisuak diing ahi.

 

Facebook September 16, 2018

KIKHUAITE (SUICIDE) VANGAM A KAI DIING UAM?

Pathian' ta hita, Jesu Khrist' tatna saang a, hotdamna tang, piangthak hitate tuh vanmang' ta - Jesu Khrist sisan a leisa hita hi. Tua bangte Toupa Jesu Khrist mahmah in, "Ka khut a kipan kuama'n hon sutkhe kei diing,' chilai hi.

 

[Johan:10:28] a kiang uah tangtawn a hinna ka pia; tangtawn in a mangthang kei diing ua, kuamah in Ka khut a kipan hon sut samkei diing.

 

Mihingte Pathian' hon bawl i hihlai in deihtelna zalen hon pekhawmlai hi. Huai deihtelna zalen pansan in i utleh A' thu zui thei leh zuulou thei tanpha in ki-om thei hi. Tuaziak in i deihtelna mah zang in gawtmun lampi zuan in kipai thei hi. Eden huan ah Adam leh Evi in tua lampi a na teelzaw uhi! Poi lua!

 

Piangthakloute' maban tangtawn sihna ahi a, kinohtak a tung pah dia kikhuai (suicide) leng a om uh i gingta hi. Piangthak lou nana na tuh 'a pa uh Diabol' chih hi tel ahihman in Pathian' ta hilou himhim uhi. Piangthakloute Pathian' itna in lawng pha mahleh, hamphatpih lou uh suak hi.

 

Ahi a, Jesu Khrist' sisan a tatsa, man a leisate tuh bubitta (secure) hita, chikmah chiang a A' khut apan kuamah in sutkhe nawnlou ding chih ahihman in piangthak hinapi a, mahni' sia-le-pha theihna thununtu omlou bang hial in ngaihtuah khol (pre-meditated) in suicide om diing in gintakhuai lou ka sa hi.

 

Depression i chih damlouhna (illness) ahihman in midang tampi leng zunkhum, kalna, cancer, AIDS a a sih bangbang un depression ziak a si om tham diing uhi. Serious depression case nei, ngaihtuahna buaigawp, a ngaihtuahna buaizak hita, a hoih-hoihlou leng khenkak theilou. Mi thugen leng zachiang thei nawnlou, gari leh bawng leng theikhen lou, khomial-khovak a kibang a koih, tuisiang leh ektui a kibang a thei a, dawn leng dawn thei zomahlai... Innsawng khatna, sawmna, leitual a om chih leng theikhen theilou. A naa diing leh naalou ding chih leng theihkhen theihna buaita mi a om thei hi, depression ziak in.

 

Cancer in mi a thah theih bangbang in depression in leng mi a that thei hi. A kisepkhiakdan bel a kibang kei maithei. Huaiziak in mahni deihtelna zang a pre-meditated suicide leh depression induced suicide kha Pathian' etdan in bang a chi mah diam aw, chih in om.

 

Cancer piangsak thei tobacco leh eimah deihtelna a i nek-le-dawn in sihna a hon tut theih bangbang in depression omsak thei self-pity bang, kikep hunlai a 'wilfully ignored deterioration' ziak a a khawkgawp tan pha tung a sihna tan tun leng om thei hi.

 

Pathian' ta hita chih i tal hiam, koihiam a muh theih dia kigelh lou ahihman in faith hi tadih ahihna ah Pathian' ta ka hita, chite leng i hun zatdan, i omdan i pilvan ua, i hotdamna i sepkhiak uh kuul pawl leng om thei diing hi. Ka piangthak, hotdamta ka hi chichi napi a Pathian' tate' om diing bang a i omkeileh bel ei-le-ei kikhem, Pathian natan leng khem kihi thei diing hiveh aw.

 

Tua ziak in kikhuaikha tengteng vangam kailou vek diing uh chih ngamhuai lou hi. Banghiam eimah' bawlkhelh i maituah ngamlouh ziak a hon tantu Jesu Khrist' deihdan leng donglou a eima’ deihtelna siangtak zang a mahni kikhutdot a, kikhuaite bel a hotdamna kingakna uh diklou mah zaw hi diing hi, neitu nei a hihlam uh leng kitheichian lou ahihman un.

 

Facebook September 15, 2018